Adam Garnek, “Świetlistość stali. Maszyny, ekrany, instrumenty”

Arty­sta stu­dio­wał rzeź­bę w poznań­skiej Pań­stwo­wej Wyż­szej Szko­le Sztuk Pla­stycz­nych, gdzie w 1988 roku otrzy­mał dyplom w pra­cow­ni prof. Jana Ber­dy­sza­ka. Jest twór­cą obiek­tów o rodo­wo­dzie dada­istycz­no-flu­xu­so­wym, w któ­rych pobrzmie­wa echo mobi­li Ale­xan­dra Cal­de­ra czy maszyn Jeana Tinguely’ego. W swo­ich pra­cach łączy twór­czą wyobraź­nię z pomy­sło­wo­ścią kon­struk­to­ra i wyra­zi­stym poczu­ciem absur­du. Rzeź­biar­skie for­my o inte­rak­tyw­nym cha­rak­te­rze są odbi­ciem jego zain­te­re­so­wa­nia codzien­ną aktyw­no­ścią czło­wie­ka. Samo­dziel­nie wyko­nu­je nie­po­wta­rzal­ne maszy­ny, instru­men­ty i przy­rzą­dy. Pod­sta­wo­wym two­rzy­wem, z któ­rym pra­cu­je, jest stal. Wyko­rzy­sty­wał tak­że, zwłasz­cza w począt­ko­wym okre­sie twór­czo­ści, ele­men­ty pocho­dzą­ce z recy­klin­gu urzą­dzeń mecha­nicz­nych.

Inspi­ra­cją do zre­ali­zo­wa­nia nowej pra­cy jest dla Ada­ma Garn­ka chęć wykre­owa­nia okre­ślo­nej sytu­acji, któ­rej mobil­ne obiek­ty są tyl­ko ele­men­tem, a nie celem samym w sobie – mają bowiem ści­śle wyzna­czo­ną rolę czy zada­nie. To w inte­rak­cji z widzem ujaw­nia się ich funk­cja. Para­dok­sal­nie, ich dzia­ła­nie jest jed­nak kom­plet­nie nie­prak­tycz­ne. Maszy­ny w niczym użyt­kow­ni­ko­wi nie poma­ga­ją, a wręcz kom­pli­ku­ją i utrud­nia­ją wyko­na­nie zadań, do któ­rych zosta­ły prze­zna­czo­ne. Wśród reali­za­cji Garn­ka są prze­dziw­ne pojaz­dy napę­dza­ne siłą ludz­kich mię­śni, któ­re spo­wal­nia­ją pro­ces poru­sza­nia się i tym samym dopro­wa­dza­ją go nie­mal do absur­du; oso­bli­we quasi-użyt­ko­we maszy­ny, któ­rych zada­niem jest samo wytwa­rza­nie; skom­pli­ko­wa­ne urzą­dze­nia do prze­no­sze­nia, któ­rych obsłu­ga jest bar­dziej cza­so­chłon­na i męczą­ca niż samo­dziel­ne prze­nie­sie­nie jakiejś rze­czy; maszy­ny do ryso­wa­nia na pia­sku lub na papie­rze, któ­rych uru­cho­mie­nie wyma­ga wpro­wa­dze­nia w obro­to­wy ruch cięż­kich tule­jek. Nie efekt jest bowiem w tym wypad­ku waż­ny, a samo dzia­ła­nie i uru­cha­mia­nie obiek­tów przez widzów.

Po okre­sie kon­stru­owa­nia zło­żo­nych wehi­ku­łów do poru­sza­nia się, maszyn samych w sobie czy intry­gu­ją­cych urzą­dzeń do wyko­ny­wa­nia pro­stych czyn­no­ści, Adam Gar­nek roz­po­czął pra­ce nad ekra­na­mi – coraz bar­dziej nie­zbęd­ny­mi w codzien­nym życiu każ­de­go czło­wie­ka. Wszech­obec­na fascy­na­cja pła­skim pro­sto­ką­tem, sku­pie­nie na jego świe­cą­cej powierzch­ni zaowo­co­wa­ło w twór­czo­ści Ada­ma Garn­ka serią róż­nej wiel­ko­ści ekra­nów ze sta­li kwa­so­od­por­nej. Aby wydo­być z nich ener­gię, arty­sta wyko­rzy­stu­je drob­ne kwa­dra­to­we płyt­ki, któ­re wpro­wa­dzo­ne w ruch migo­cą, odbi­ja­jąc świa­tło.

Osob­ną gru­pę prac Ada­ma Garn­ka sta­no­wią instru­men­ty wizu­al­ne, kon­stru­owa­ne od 2009 roku na wzór instru­men­tów muzycz­nych, ale pozba­wio­ne funk­cji two­rze­nia melo­dii. Są wśród nich wizu­al­ne instru­men­ty stru­no­we, kla­wi­szo­we i dęte. Każ­dy z nich za spra­wą „gra­ją­ce­go” na nim arty­sty wyko­nu­je pra­ce rysun­ko­we lub malar­skie.

Maszy­ny, ekra­ny i instru­men­ty Ada­ma Garn­ka pro­po­nu­ją okre­ślo­ny spo­sób odbio­ru pew­nych aspek­tów rze­czy­wi­sto­ści, co może przy­wo­ły­wać na myśl wręcz anar­chi­stycz­ną posta­wę wobec odby­wa­ją­cej się na naszych oczach rewo­lu­cji tech­no­lo­gicz­nej. Nie­od­łącz­nym czyn­ni­kiem nada­ją­cym sens jego pra­com pozo­sta­je siła ludz­kich mię­śni i doświad­cze­nie dzia­ła­nia, któ­re nie ma nic wspól­ne­go z efek­tyw­no­ścią, za to wie­le z uży­tecz­ną bez­u­ży­tecz­no­ścią.

Kura­tor­ka
Ewa Gorzą­dek

Źró­dło: https://u‑jazdowski.pl/program/wystawy/swietlistosc-stali-maszyny-ekrany-instrumenty