SERCE. SŁOŃCE MAŁGORZATA SZANDAŁA, MARTA SZULC, MONIKA WARAXA

Eks­po­zy­cja zosta­ła zaaran­żo­wa­na jako podróż mię­dzy dwo­ma świa­ta­mi: zewnętrz­nym (prze­strzeń słoń­ca) i wewnętrz­nym (prze­strzeń ser­ca). W gór­nej sali gale­rii, sym­bo­li­zu­ją­cej rze­czy­wi­stość mate­rial­ną i zmy­sło­wą, ważne miej­sce zaj­mu­je mobil Mar­ty Szulc Blask i cień cie­nia, przy­po­mi­na­ją­cy ludo­we „pają­ki”. W tym samym pomiesz­cze­niu znaj­dzie­my tak­że pra­ce malar­skie artyst­ki, odno­szą­ce się do wewnętrz­nej trans­for­ma­cji po trau­ma­tycz­nych prze­ży­ciach. Z obra­za­mi nawią­zu­ją dia­log dwie nowe pra­ce Moni­ki Wara­xy, odno­szą­ce się do życia i twórczo­ści waż­nej dla autor­ki posta­ci kobie­cej — malar­ki Han­ny Orze­chow­skiej. Inny, pre­zen­to­wa­ny w „prze­strze­ni słoń­ca” por­tret Wara­xy przy­wo­łu­je pamięć o wybit­nej bry­tyj­skiej naukow­czy­ni, badacz­ce gwiazd Cecy­lii Pay­ne-Gapo­sch­kin. Prze­strzeń „sali słoń­ca” dopeł­nia­ją przy­po­mi­na­ją­ce malar­stwo abs­trak­cyj­ne kon­cep­tu­al­ne pra­ce Mał­go­rza­ty Szan­da­ły inspi­ro­wa­ne teo­ria­mi kolo­ru wik­to­riań­skiej artyst­ki Emi­ly Noy­es Van­der­po­el. W więk­szo­ści budu­ją one rodzaj nar­ra­cji wokół oma­wia­nych wcze­śniej prac.

Sym­bo­licz­ne przej­ście mię­dzy świa­tem zewnętrz­nym a wewnętrz­nym sta­no­wi klat­ka scho­do­wa z mura­lem, na któ­rym wid­nie­je cytat z Vik­to­ra Fran­kla — austriac­kie­go psy­chia­try, więź­nia nazi­stow­skich obo­zów kon­cen­tra­cyj­nych: „To, co ma być źró­dłem świa­tła, musi prze­trwać spa­le­nie”. Ta myśl sta­no­wi wpro­wa­dze­nie do dol­nej czę­ści gale­rii, meta­fo­rycz­nej prze­strze­ni ser­ca, gdzie domi­nu­ją pra­ce o intro­spek­tyw­nym i medy­ta­cyj­nym cha­rak­te­rze.

Znaj­dzie­my tam mural Moni­ki Wara­xy Frak­ta­le oraz przy­po­mi­na­ją­cy kipu obiekt. Tak o pra­cy mówi artyst­ka: „Kipu to meta­fo­rycz­na roz­mo­wa ze słoń­cem inspi­ro­wa­na for­mą zapi­su sto­so­wa­ną przez Indian pre­ko­lum­bij­skiej Ame­ry­ki. Obiekt zapra­sza odbior­ców do pozo­sta­wie­nia w for­mie supeł­ków na nit­kach swo­ich marzeń, trosk, wszyst­kie­go, co chcie­li­by powie­dzieć słońcu”. W ostat­niej sali dol­nej prze­strze­ni zna­la­zła się insta­la­cja Mał­go­rza­ty Szan­da­ły, na któ­rą skła­da­ją się zbli­że­nia powierzch­ni słoń­ca, przy­po­mi­na­ją­ce obra­zy ser­ca, oraz lam­pa anty­de­pre­syj­na „Słoń­ce”, imi­tu­ją­ca dobro­czyn­ne dzia­ła­nie natu­ral­ne­go świa­tła.

Eks­po­zy­cja budo­wa­na jako dia­log dzieł trzech arty­stek zachę­ca widzów do odkry­wa­nia tema­tów ukry­tych w meta­fo­rze ser­ca i słoń­ca.

Mał­go­rza­ta Szan­da­ła (ur. 1977) — pra­cu­je w kato­wic­kiej Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych. Two­rzy insta­la­cje site-spe­ci­fic, obiek­ty, ese­je wizu­al­ne, wideo. Autor­ka książ­ki Schro­ny prze­ciw­ato­mo­we i słow­ni­ki. W swo­jej twór­czo­ści eks­plo­ru­je róż­ne for­my nar­ra­cyj­ne na sty­ku mię­dzy fak­to­gra­ficz­nym opi­sem rze­czy­wi­stych zda­rzeń a wyra­sta­ją­cą z nich fik­cją.

Mar­ta Szulc (ur.1980) — absol­went­ka Wydzia­łu Gra­fi­ki Euro­pej­skiej Aka­de­mii Sztuk w War­sza­wie. Artyst­ka wizu­al­na korzy­sta­ją­ca z mediów malar­stwa, rysun­ku i mie­dzio­ry­tu, któ­re trak­tu­je jako ele­ment swo­ich insta­la­cji. W ostat­nich latach bada i prze­pra­co­wu­je temat rela­cji rodzin­nych w kon­tek­ście trau­my. Autor­ka komiksów ten z…oraz Sple­en.

Moni­ka Wara­xa (ur. 1977) — absol­went­ka Wydzia­łu Malar­stwa Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych w War­sza­wie i Szko­ły Dok­tor­skiej tej uczel­ni. W swo­jej pra­cy dok­tor­skiej Śla­dy bogi­ni w sie­ci wie­lo­świa­tów odbu­do­wu­je gene­alo­gie swo­jej linii żeń­skiej poprzez serię por­tre­tów. Artyst­ka wizu­al­na i autor­ka tek­stów, m.in. dla „Con­tem­po­ra­ry Lynx” i „Prze­kro­ju”. Zaj­mu­je się malar­stwem, wideo i per­for­man­sem, czę­sto poru­sza wąt­ki femi­ni­stycz­ne i z pogra­ni­cza ducho­wo­ści. Pro­wa­dzi autor­ski blog Cze­go nie widać.

źró­dło: https://zacheta.art.pl/pl/wystawy/serce-slonce-malgorzata-szandala-marta-szulc-monika-waraxa