Wystawa czasowa „Uchwycić getto. Codzienność getta łódzkiego oczami artystów” osiemdziesiątej rocznicy likwidacji getta w okupowanej Łodzi. Getto łódzkie istniało od 8 lutego 1940 do 29 sierpnia 1944 roku. W tym okresie przeszło przez nie ponad 200 tys. osób – zarówno Żydów łódzkich oraz pochodzących z okolicznych miejscowości, jak i deportowanych z III Rzeszy czy Protektoratu Czech i Moraw. Żydów przymusowo osiedlono na obszarze obejmującym zaledwie 4,13 km2. Na skutek głodu i chorób w getcie zmarło około 45 tys. osób. Większość mieszkańców zamordowano w obozach zagłady w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Szacuje się, że wojnę przeżyło nie więcej niż 12 tys. osób.
Wystawa zbiorowa

Miejsce

  • Żydowski Instytut Historyczny
    Żydowski Instytut Historyczny
    ul. Tłomackie 3/5, Warszawa

    Misją ŻIH jest upo­wszech­nia­nie wie­dzy na temat dzie­dzic­twa tysiąc­let­niej obec­no­ści Żydów na zie­miach pol­skich.

    Insty­tu­cja reali­zu­je swój cel mię­dzy inny­mi poprzez pre­zen­ta­cję zbio­rów w ramach wystaw cza­so­wych oraz róż­no­rod­nych wyda­rzeń arty­stycz­nych, kon­fe­ren­cji nauko­wych, spo­tkań popu­lar­no­nau­ko­wych, a tak­że dzia­łal­ność edu­ka­cyj­ną i wydaw­ni­czą. Insty­tut jest zarów­no depo­zy­ta­riu­szem pamię­ci o prze­szło­ści, jak i żywym cen­trum kul­tu­ry – miej­scem, któ­re aktyw­nie uczest­ni­czy w pro­ce­sie kształ­to­wa­nia świa­do­mo­ści histo­rycz­nej i postaw spo­łecz­nych.

    Jed­nym z naj­waż­niej­szych zadań Żydow­skie­go Insty­tu­tu Histo­rycz­ne­go jest dba­nie o spu­ści­znę żydow­ską prze­cho­wy­wa­ną w archi­wum nasze­go Insty­tu­tu. Na jego zbio­ry skła­da się sie­dem milio­nów stron róż­no­ra­kich doku­men­tów. Naj­waż­niej­szą czę­ścią zbio­rów jest Archi­wum Pod­ziem­ne­go Get­ta War­sza­wy, zwa­ne też Archi­wum Rin­gel­blu­ma.

    W Insty­tu­cie dba­my o pamięć o zabyt­kach kul­tu­ry żydow­skiej w całej Pol­sce i ich doku­men­ta­cję. Ponad­to, zaj­mu­je­my się roz­wo­jem naj­więk­szej w Pol­sce biblio­te­ki juda­istycz­nej. Obec­nie księ­go­zbiór liczy ponad 85 tysię­cy wolu­mi­nów, w tym kil­ka tysię­cy sta­ro­dru­ków i ręko­pi­sów, dla­te­go wyma­ga on szcze­gól­nej tro­ski.

    Chce­my roz­wi­nąć dzia­łal­ność wydaw­ni­czą, któ­rej efek­ta­mi będą mię­dzy inny­mi publi­ka­cje świa­dectw z okre­su Zagła­dy, a tak­że dzie­ła uka­zu­ją­ce histo­rię Żydów w Pol­sce i w świe­cie.

    Szcze­gól­nym zada­niem ŻIH‑u jest roz­wój dzia­łal­no­ści gene­alo­gicz­nej. Dla wie­lu osób z całe­go świa­ta szu­ka­ją­cych swych korze­ni, archi­wa Insty­tu­tu oraz doświad­cze­nie i wie­dza naszych pra­cow­ni­ków są nie­oce­nio­ną pomo­cą.

    Chro­ni­my i kon­ser­wu­je­my naj­więk­szą w Pol­sce kolek­cję dzieł sztu­ki znaj­du­ją­cą się w naszych maga­zy­nach. To ponad pięt­na­ście tysię­cy dzieł sztu­ki, któ­re chce­my zapre­zen­to­wać jak naj­szer­szej publicz­no­ści. W kolek­cji mamy pra­ce arty­stów żydow­skie­go pocho­dze­nia, a tak­że boga­te zbio­ry rze­mio­sła arty­stycz­ne­go i juda­ików.

    Żydow­ski Insty­tut Histo­rycz­ny pro­wa­dzi dzia­łal­ność edu­ka­cyj­ną i kul­tu­ral­ną, uka­zu­ją­cą sze­ro­kiej publicz­no­ści, szcze­gól­nie zain­te­re­so­wa­nej tą tema­ty­ką, dzie­je i kul­tu­rę pol­skich Żydów.

    Chce­my kon­ty­nu­ować dotych­cza­so­wą współ­pra­cę, a tak­że nawią­zy­wać nowe kon­tak­ty z naj­więk­szy­mi insty­tu­cja­mi badaw­czy­mi i wysta­wien­ni­czy­mi w Pol­sce i na świe­cie zaj­mu­ją­cy­mi się histo­rią Żydów, pamię­cią Sho­ah, muze­al­nic­twem.

    Dys­po­nu­je­my naj­więk­szym w Pol­sce zespo­łem nauko­wym zaj­mu­ją­cym się żydow­skim dzie­dzic­twem. W Żydow­skim Insty­tu­cie Histo­rycz­nym dzia­ła­ją zespo­ły badaw­cze, dzię­ki pra­cy któ­rych roz­wi­ja­my dzia­łal­ność edu­ka­cyj­ną i wykła­do­wą. Pra­ca badaw­cza nad histo­rią i kul­tu­rą żydow­ską, ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem badań nad zespo­ła­mi archi­wal­ny­mi ŻIH jest zada­niem, któ­re jest dla nas szcze­gól­nie waż­ne.

    Źró­dło: https://www.jhi.pl/o‑instytucie/misja

28.08.2024 - 16.03.2025
W trakcie

Eks­po­zy­cja przed­sta­wia róż­ne aspek­ty skraj­nie trud­ne­go funk­cjo­no­wa­nia Żydów w utwo­rzo­nej przez Niem­ców „dziel­ni­cy zamknię­tej”. Prze­lud­nie­nie, fatal­na sytu­acja sani­tar­na i nie­do­bo­ry żyw­no­ści dotknę­ły wszyst­kich, choć nie w rów­nym stop­niu. Get­to prze­trwa­ło tak dłu­go, gdyż jego miesz­kań­cy pod­ję­li się pro­duk­cji naj­róż­niej­szych towa­rów na rzecz nie­miec­kiej gospo­dar­ki. Poka­za­nie, że get­to pra­cu­je, a jego miesz­kań­cy są potrzeb­ni, sta­no­wi­ło naj­waż­niej­szy cel żydow­skiej admi­ni­stra­cji, na któ­rej cze­le stał Mor­de­chaj Cha­im Rum­kow­ski. Śla­dy tej poli­ty­ki są widocz­ne w wie­lu eks­po­na­tach two­rzą­cych wysta­wę.

Get­to­wą codzien­ność poka­zu­je­my poprzez zbio­ry Żydow­skie­go Insty­tu­tu Histo­rycz­ne­go: ory­gi­nal­ne obra­zy i rysun­ki stwo­rzo­ne w get­cie – przede wszyst­kim przez Józe­fa Kow­ne­ra, Izra­ela Lej­ze­ro­wi­cza i Iccho­ka Brau­ne­ra – a tak­że wyko­na­ne róż­ny­mi tech­ni­ka­mi przed­mio­ty two­rzo­ne w get­cie. Nie­któ­re z nich to zain­spi­ro­wa­ne obser­wa­cją życia codzien­ne­go w peł­ni dopra­co­wa­ne dzie­ła. Inne wyda­ją się spon­ta­nicz­nym zapi­sem rze­czy­wi­sto­ści czy repor­ta­żem. Jesz­cze inne powsta­ły na zle­ce­nie żydow­skiej admi­ni­stra­cji, a ich celem było prze­ko­na­nie Niem­ców o przy­dat­no­ści pra­cy łódz­kich Żydów; są one wyra­zem złud­nej nadziei na oca­le­nie.

Eks­po­na­ty wraz z towa­rzy­szą­cym im kura­tor­skim komen­ta­rzem oraz przy­wo­ła­ny­mi pod­sta­wo­wy­mi fak­ta­mi, w tym tak­że infor­ma­cja­mi bio­gra­ficz­ny­mi doty­czą­cy­mi twór­ców tych prac, przy­bli­ża­ją codzien­ność get­ta i oko­licz­no­ści, w jakich powsta­ły. Zro­zu­mia­łe sta­ją się zawar­te w nich tre­ści i zna­cze­nia oraz ich for­ma arty­stycz­na. Szcze­gól­ne miej­sce na wysta­wie zaj­mu­ją te dzie­ła, któ­re arty­ści two­rzy­li z wewnętrz­nej potrze­by udo­ku­men­to­wa­nia realiów, jakie sta­ły się udzia­łem tysię­cy Żydów. Są one wyra­zem opo­ru wobec gra­nicz­nej sytu­acji, w któ­rej zna­leź­li się ich twór­cy, pró­bą oca­le­nia życia i zacho­wa­nia czło­wie­czeń­stwa.

Kura­to­rzy wysta­wy
dr Jakub Bend­kow­ski, dr Zofia Trę­bacz

Opie­ka mery­to­rycz­na
dr Ewa Wiatr

Pro­jekt aran­ża­cji
Łukasz Izert

Pro­duk­cja wysta­wy
Mar­ta Kape­łuś

Wyko­naw­ca sce­no­gra­fii
Kon­tra Pra­cow­nia Pla­stycz­na Tomasz Marzec

Tłu­ma­cze­nie na język angiel­ski
Nata­lia Kło­po­tek, Zofia Sochań­ska

Redak­cja języ­ko­wa
Jolan­ta Rudziń­ska

Korek­ta
Mar­cin Roma­now­ski, Zofia Sochań­ska

Opie­ka kon­ser­wa­tor­ska
Vio­let­ta Bachur, Maciej Sta­sie­wicz

Komu­ni­ka­cja i mar­ke­ting
Anna Dobro­wol­ska-Bal­ce­rzak, Alek­san­dra Galant, Nata­sza Majew­ska, Domi­ni­ka Wiśniew­ska

Podzię­ko­wa­nia
Michał Trę­bacz, Zuzan­na Schnepf-Kołacz, Moni­ka Taras, Irmi­na Gadow­ska, Wil­liam Gil­cher, Zuzan­na Benesz-Gold­fin­ger, Mar­ta Kape­łuś, Michał Kra­sic­ki, Anna Ekiel­ska, Agniesz­ka Resz­ka, Marze­na Mikos, Adam Sita­rek

Źró­dło: https://www.jhi.pl/artykuly/uchwycic-getto-codziennosc-getta-lodzkiego-oczami-artystow–wystawa-czasowa,7874