Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawy

Twór­ca foto­gra­fo­wał ją dniem i nocą, eks­pe­ry­men­to­wał z per­spek­ty­wą, szu­kał cie­ka­wych ujęć. Poka­zy­wał sto­li­cę jak dyna­micz­ną, nowo­cze­sną metro­po­lię, roz­świe­tlo­ną neo­na­mi. Doku­men­to­wał jej odbu­do­wę, foto­gra­fo­wał nową archi­tek­tu­rę i odno­wio­ne zabyt­ki, ruchli­we cen­trum mia­sta i Pra­gę, osie­dla miesz­ka­nio­we i pla­że nad Wisłą. Sta­ran­nie pla­no­wał kadr, atmos­fe­rę i este­ty­kę zdję­cia, ale też łapał na gorą­co ulicz­ne scen­ki i z bli­ska przy­glą­dał się prze­chod­niom.

Jako foto­re­por­ter tygo­dni­ka „Sto­li­ca” reali­zo­wał róż­ne tema­ty, poka­zu­jąc życie codzien­ne w realiach PRL‑u. Był arty­stą miej­skiej foto­gra­fii doku­men­tal­nej.

To pierw­sza tak obszer­na i prze­kro­jo­wa pre­zen­ta­cja twór­czo­ści Zbysz­ka Sie­masz­ki, czer­pią­ca zarów­no ze zbio­rów Naro­do­we­go Archi­wum Cyfro­we­go jak i Agen­cji FORUM. Na wysta­wie będzie moż­na zoba­czyć nie tyl­ko jego foto­gra­fie i wybra­ne okład­ki Tygo­dni­ka „Sto­li­ca” ze zdję­cia­mi Sie­masz­ki, ale tak­że ory­gi­nal­ne apa­ra­ty foto­gra­ficz­ne twór­cy. Kura­to­ra­mi wysta­wy są Kata­rzy­na Madoń-Mit­zner oraz Krzysz­tof Wój­cik, var­sa­via­ni­stycz­ne opi­sy zdjęć opra­co­wał Jerzy S. Majew­ski.

Kata­rzy­na Madoń-Mit­zner pod­kre­śla: ”Zbysz­ko Sie­masz­ko uwa­żał się za doku­men­ta­li­stę, ale kon­se­kwent­nie kre­ował subiek­tyw­ną, arty­stycz­ną wizję sto­li­cy. Jego foto­gra­fie nio­są pewien prze­kaz pro­pa­gan­do­wy, a jed­no­cze­śnie ich autor uni­kał poka­zy­wa­nia wizu­al­nych zna­ków PRL-owskiej pro­pa­gan­dy. Two­rzył uni­wer­sal­ne, „czy­ste” obra­zy mia­sta, z naszej per­spek­ty­wy ude­rza­ją­co czy­ste, tak­że dla­te­go, że ówcze­snej War­sza­wy nie zaśmie­ca­ły rekla­my. Łączył przed­wo­jen­ny warsz­tat i este­ty­kę foto­gra­fii archi­tek­tu­ry (tu jego mistrza­mi byli Cze­sław Olszew­ski oraz Edmund Kupiec­ki) ze swo­ją wizją mia­sta jako żywe­go orga­ni­zmu, wyko­rzy­stu­jąc motyw ruchu miej­skie­go do zdy­na­mi­zo­wa­nia foto­gra­fo­wa­nych prze­strze­ni. Ludzie — wystę­pu­ją­cy tu głów­nie w roli prze­chod­niów — są spój­nym ele­men­tem tej wizji, podob­nie jak nowe samo­cho­dy, moto­cy­kle, czy auto­bu­sy.”

Zdję­cia Zbysz­ka Sie­masz­ki nale­ża­ły do naj­czę­ściej publi­ko­wa­nych w tygo­dni­ku „Sto­li­ca”; ma na kon­cie impo­nu­ją­cą licz­bę zdjęć okład­ko­wych w „Sto­li­cy” (222 okład­ki!). Foto­graf współ­two­rzył tak­że redak­cję ilu­stro­wa­ne­go maga­zy­nu „Per­spek­ty­wy”, w któ­rej w latach 80. Pra­co­wał z Krzysz­to­fem Wój­ci­kiem: „Zbysz­ko Sie­masz­ko miał szczę­ście do War­sza­wy, a War­sza­wa do nie­go. Foto­gra­fo­wał ją pięk­nie, kom­po­nu­jąc kadry, uży­wał apa­ra­tów wiel­ko­for­ma­to­wych i sta­ty­wów. A War­sza­wa, zmie­nia­jąc się, wciąż dostar­cza­ła mu nowych tema­tów i wyzwań.”

To już dru­gie spo­tka­nie z twór­czo­ścią Zbysz­ka Sie­masz­ki w Domu spo­tkań z Histo­rią. W 2016 roku zapro­si­li­śmy do obej­rze­nia wysta­wy ple­ne­ro­wej zdjęć Sie­masz­ki, zaty­tu­ło­wa­nej „Sen o Mie­ście”. Wyda­li­śmy tak­że towa­rzy­szą­cy wysta­wie album, pre­zen­tu­ją­cy arty­stycz­ne foto­gra­fie archi­tek­tu­ry i prze­strze­ni miej­skiej Zbysz­ka Sie­masz­ki.

Po ośmiu latach wysta­wą „Zbysz­ko Sie­masz­ko. Foto­graf War­sza­wy” wra­ca­my do twór­czo­ści tego nie­zwy­kłe­go arty­sty. Nowej eks­po­zy­cji prac Sie­masz­ki w Domu Spo­tkań z Histo­rią towa­rzy­szy pre­mie­ra wyda­ne­go przez DSH albu­mu zaty­tu­ło­wa­ne­go „Zbysz­ko Sie­masz­ko. Foto­graf War­sza­wy” ze wstę­pa­mi kura­to­rów wysta­wy, Kata­rzy­ny Madoń-Mit­zner i Krzysz­to­fa Wój­ci­ka oraz autor­ski­mi opi­sa­mi zdjęć, var­sa­via­ni­sty Jerze­go S. Majew­skie­go.

ALBUMY DSH Z FOTOGRAFIAMI ZBYSZKA SIEMASZKI
Album „Sen o Mie­ście” dostęp­ny jest sta­cjo­nar­nie w War­sza­wie w Księ­gar­ni XX wie­ku Domu Spo­tkań z Histo­rią (ul. Karo­wa 20) oraz onli­ne na stro­nie księ­gar­ni: ksiegarnia.dsh.waw.pl. Pre­mie­ra naj­now­szej publi­ka­cji DSH „Zbysz­ko Sie­masz­ko. Foto­graf War­szaw­ski” zapla­no­wa­na jest na 6 mar­ca 2024 r. Książ­ka będzie do kupie­nia w Księ­gar­ni DSH.

ZBYSZKO SIEMASZKO uro­dził się w 30 sierp­nia 1925 roku w Wil­nie. Jego ojcem był zna­ny foto­graf Leonard Sie­masz­ko, któ­ry wraz z żoną Tatia­ną pro­wa­dził ate­lier foto­gra­ficz­ne, a póź­niej tak­że sklep z apa­ra­ta­mi. Leonard pra­co­wał rów­nież jako foto­re­por­ter, m.in. dla „Ilu­stro­wa­ne­go Kurie­ra Codzien­ne­go”, oraz por­tre­to­wał Józe­fa Pił­sud­skie­go. Zbysz­ko i dwaj jego star­si bra­cia – Leonard i Hen­ryk – od dziec­ka przy­ucza­li się do zawo­du.

W cza­sie II woj­ny Sie­masz­ko, jako 19-latek, wstą­pił do 3. Wileń­skiej Bry­ga­dy AK (pseu­do­nim „Swo­jak”). Doku­men­to­wał życie par­ty­zan­tów – wyko­nał wów­czas kil­ka­set zdjęć. Cięż­ko ran­ny w cza­sie jed­nej z akcji, tra­fił do nie­miec­kiej nie­wo­li, skąd został odbi­ty. W 1945 roku wraz z rodzi­ną opu­ścił Kre­sy. W Kato­wi­cach Sie­masz­ko­wie znów pro­wa­dzi­li zakład foto­gra­ficz­ny. Zbysz­ko zro­bił tam matu­rę i pod­jął pra­cę foto­re­por­te­ra w tygo­dni­ku „Odra”. W 1948 roku prze­nie­śli się do War­sza­wy. Rodzi­ce otwo­rzy­li przy pla­cu Naru­to­wi­cza kolej­ny zakład foto­gra­ficz­ny. Zbysz­ko stu­dio­wał w Szko­le Głów­nej Pla­no­wa­nia i Sta­ty­sty­ki, ale wkrót­ce zatrud­nił się w Spo­łecz­nym Przed­się­bior­stwie Budow­la­nym, gdzie pro­wa­dził pra­cow­nię doku­men­ta­cji foto­gra­ficz­nej. Odtąd całe swo­je życie zwią­zał z War­sza­wą i z foto­gra­fo­wa­niem. Jego men­to­rem był wybit­ny foto­graf archi­tek­tu­ry Edmund Kupiec­ki. To on wpro­wa­dził go w 1951 roku do Związ­ku Pol­skich Arty­stów Foto­gra­fi­ków. W latach 1951–1963 Sie­masz­ko sys­te­ma­tycz­nie doku­men­to­wał odbu­do­wę mia­sta dla Pań­stwo­we­go Przed­się­bior­stwa Kon­ser­wa­cji Archi­tek­tu­ry Monu­men­tal­nej. W 1953 roku dołą­czył do zespo­łu tygo­dni­ka „Sto­li­ca”; jego zdję­cia nale­ża­ły do naj­czę­ściej publi­ko­wa­nych – był auto­rem okła­dek do 222 nume­rów. Wydał też m.in. dwa autor­skie albu­my o War­sza­wie (1964 i 1968). Od 1969 do 1990 roku pra­co­wał jako foto­re­por­ter tygo­dni­ka „Per­spek­ty­wy” i reali­zo­wał swo­je pro­jek­ty autor­skie. Jeź­dził po Pol­sce i latał nad Pol­ską. Zro­bił m.in. tysią­ce zdjęć lot­ni­czych miast i mia­ste­czek na zle­ce­nie Kra­jo­we­go Ośrod­ka Badań i Doku­men­ta­cji Zabyt­ków. Zmarł w 2015 roku.

Zawsze foto­gra­fo­wał w tere­nie, nie inte­re­so­wa­ła go pra­ca w ate­lier. Zakład „Foto­gra­fia Sie­masz­ko­wie” prze­jął po Leonar­dzie jego wnuk Maciej, a obec­nie pro­wa­dzą go pra­wnuk, Filip Sie­masz­ko z żoną Anną. Kolek­cja w sumie kil­ku­na­stu tysię­cy zdi­gi­ta­li­zo­wa­nych foto­gra­fii Zbysz­ka Sie­masz­ki znaj­du­je się w Naro­do­wym Archi­wum Cyfro­wym oraz w Pol­skiej Agen­cji Foto­gra­fów FORUM. Wciąż opra­co­wy­wa­ne i udo­stęp­nia­ne są nowe jego zdję­cia.

Wysta­wa zdjęć Zbysz­ka Sie­masz­ki w Domu Spo­tkań z Histo­rią będzie czyn­na od 8 mar­ca do 8 wrze­śnia 2024 r. 7 mar­ca br. o godzi­nie 18:00 zapra­sza­my na wer­ni­saż wysta­wy oraz wyjąt­ko­wy kon­cert Kwar­te­tu Jaz­zo­we­go Jana Emi­la Mły­nar­skie­go.

ZBYSZKO SIEMASZKO. FOTOGRAF WARSZAWY
kura­to­rzy: Kata­rzy­na Madoń-Mit­zner (DSH), Krzysz­tof Wój­cik (FORUM)
var­sa­via­ni­stycz­ne opi­sy zdjęć: Jerzy S. Majew­ski
pro­jekt gra­ficz­ny: Kot­bu­ry – Andrzej Budek, Jacek Ebert
koor­dy­na­cja pro­jek­tu i pro­duk­cja wysta­wy: Julia Libe­ra, Olga Pigłow­ska
współ­pra­ca: Agniesz­ka Sural, Mag­da­le­na Ste­fań­czyk
redak­cja: Mał­go­rza­ta Purzyń­ska, Kata­rzy­na Madoń-Mit­zner
tłu­ma­cze­nie: Krzysz­tof Ści­bior­ski
korek­ta: Anna Kaniew­ska (pol­ski), Chri­sto­pher Smith (angiel­ski)
przy­go­to­wa­nie zdjęć do dru­ku: Tomasz Kuba­czyk
reali­za­cja pro­jek­tu wysta­wy: Wil­low Servi­ce Mate­usz Wierz­bic­ki
druk: Druk wiel­ko­for­ma­to­wy Paweł Cie­pie­lew­ski
pro­gram wyda­rzeń: Kin­ga Sochac­ka
pro­mo­cja: Mar­ta Czyż, Marian­na Janu­sze­wicz, Mar­ta Rogow­ska, Nadzie­ja Rudz­ka, Kaja Stęp­kow­ska
pro­jekt pla­ka­tu: to/​studio
Foto­gra­fie pocho­dzą ze zbio­rów Naro­do­we­go Archi­wum Cyfro­we­go oraz Pol­skiej Agen­cji Foto­gra­fów FORUM.

Dzię­ku­je­my naszym part­ne­rom: Naro­do­we­mu Archi­wum Cyfro­we­mu i Pol­skiej Agen­cji Foto­gra­fów FORUM, oraz Annie i Fili­po­wi Sie­masz­kom za ich życz­li­wość dla tego pro­jek­tu.

Kon­takt z media­mi:
Kaja Stęp­kow­ska, k.stepkowska@dsh.waw.pl, 693 463 665

Źró­dło: https://dsh.waw.pl/4488-zbyszko-siemaszko-fotograf-warszawy-wystawa,wys