Zapraszamy na wystawę poświęconą portretom Anny Jagiellonki, pochodzących ze zbiorów polskich. Ekspozycja jest podsumowaniem etapu, zakrojonego na szeroką skalę, projektu badawczego. Portret Anny Jagiellonki od XIX w. jest częścią kolekcji wilanowskiej. To wyjątkowe dzieło, znane w literaturze jako portret królowej w „stroju wdowim”, należy do najbardziej rozpoznawalnych XVI-wiecznych konterfektów, zarówno ze względu na postać portretowanej, jak i sposób, w jaki została przedstawiona.
W polskich zbiorach znajdują się trzy wysokiej klasy przedstawienia o podobnej kompozycji, które do tej pory przypisywano znakomitemu malarzowi Marcinowi Koberowi i/lub jego warsztatowi, oraz dwa określane jako kopie.
Najlepiej zachowany wizerunek, uważany za pierwowzór replik autorskich bądź warsztatowych, znajduje się w Zamku Królewskim na Wawelu. Dwie inne wersje pochodzą z kolekcji muzeów warszawskich: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz Muzeum Narodowego. Ponadto w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie znajduje się kolejne przedstawienie monarchini – uznawane za kopię wersji wilanowskiej. W trakcie realizacji projektu do badań włączono piąty wizerunek królowej w podobnym stroju, ale przedstawionej w pełnej postaci. Obraz ten pochodzi z Katedry Wawelskiej – Bazyliki Archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława.
Prace badawcze i konserwatorskie miały charakter interdyscyplinarny. Prowadzono je w ścisłej współpracy z wieloma specjalistami z różnych instytucji kultury i nauki. Założeniem projektu było przygotowanie kompletnej dokumentacji wizualnej i przeprowadzenie badań fizykochemicznych, co umożliwiło precyzyjne porównywanie dzieł. Odkrycia dotyczące techniki i technologii oryginalnych fragmentów, a także późniejszych zmian, zestawiano z archiwalnymi źródłami i dawną dokumentacją. Pojawiające się w trakcie badań hipotezy były dokładnie weryfikowane i szeroko omawiane przez historyków, historyków sztuki, konserwatorów oraz specjalistów od badań fizykochemicznych.
Determinacja oraz życzliwość wszystkich zaangażowanych osób i instytucji pozwoliły na przeprowadzenie badań na niespotykaną wcześniej skalę. Nowe spojrzenie na dzieła Marcina Kobera, jego warsztatu i naśladowców oraz wnikliwa analiza technik malarskich umożliwiły przedstawienie nowych wniosków dotyczących atrybucji i opisu portretów królowej Anny Jagiellonki.
